Đầu thế kỷ XX, nước Nga vẫn là một nước nông nghiệp với quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu. Tàn tích của chế độ nông nô vẫn còn tồn tại sâu rộng, thể hiện rõ nét ở việc phần lớn ruộng đất tập trung trong tay quý tộc, địa chủ. 30 000 đại địa chủ chiếm tới 70 triệu mẫu Nga. Địa chủ ra sức bóc lột nông dân một cách tàn bạo, nhất là chế độ lao dịch. Mâu thuẫn giữa địa chủ và nông dân ngày càng trở nên gay gắt. Nông dân bị đẩy đến bờ vực bần cùng, bị bóc lột nặng nề và tàn bạo. Trình độ sản xuất nông nghiệp lạc hậu dẫn đến năng suất thấp, nạn mất mùa và đói kém xảy ra thường xuyên. Theo đánh giá của Lênin, nền kinh tế lúc bấy giờ chỉ là “một chế độ sở hữu ruộng đất lạc hậu nhất, một nông thôn man rợ nhất”.

Nước Nga là nước khổng lồ, nhưng trước cách mạng là nước lạc hậu bậc nhất châu Âu. Nga là con nợ lớn của tư bản phương Tây. Năm 1913, trong cơ cấu xuất khẩu, Nga chỉ có 5,6% sản phẩm công nghiệp chế tạo, còn 94,4% là sản phẩm nông nghiệp và nguyên liệu công nghiệp. Nếu so sánh sản lượng công nghiệp tính theo đầu người thì Nga kém Mĩ 14 lần, Anh 14 lần, Đức 13 lần.  Hơn 76% dân cư là lao động nông nghiệp, chỉ 10% lao động trong lĩnh vực công nghiệp mà thôi. Chính sự lạc hậu ấy đã khiến nước Nga rơi vào tình trạng phụ thuộc nặng nề vào tư bản phương Tây. Lúc bấy giờ, tư bản nước ngoài gần như thao túng nền kinh tế. Nga bị các thế lực phương Tây nắm nhiều vị trí then chốt trong nền kinh tế gồm: hơn 50% tổng số tư bản trong công nghiệp khai khoáng và chế biến kim loại; gần 50% công nghiệp dầu mỏ; 85% khai thác quặng ở Kriôrôgie, 75% công nghiệp kĩ thuật điện; 70% khai thác than ở Đônbát...[2] Nga bị cuốn vào chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) trong liên minh Anh - Nga - Pháp đối đầu với Đức - Áo - Hung. Chiến tranh đã làm cho nền kinh tế bị kiệt quệ, với tiềm lực công nghiệp chỉ còn một nửa mức trước chiến tranh, sản lượng nông nghiệp bị giảm 20%, chỉ còn lại 1/2 chiều dài đường sắt và các phương tiện vận tải, tiền tệ lạm phát nghiêm trọng.